Επαναστατική τεχνική με υπέρυθρο λέιζερ βελτιώνει τη μνήμη χωρίς παρενέργειες

Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό Science Advances μια μη επεμβατική τεχνική που βασίζεται σε μια δέσμη υπέρυθρου φωτός μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τη μνήμη μας και ειδικότερα την ανάκληση πληροφοριών. Η τεχνική της διακρανιακής φωτοβιοτροποποίησης (tPBM), όπως λέγεται, μπορεί να εφαρμοστεί χωρίς παρενέργειες, ενώ τα αποτελέσματα δείχνουν έως και 25% καλύτερη απόδοση σε δοκιμασίες μνήμης. 

Η δύναμη της λειτουργικής μνήμης

Η λειτουργική μνήμη, δηλαδή η ικανότητα του εγκεφάλου δηλαδή να κρατά και να διαχειρίζεται πληροφορίες για λίγα δευτερόλεπτα, είναι κρίσιμη για την καθημερινή μας λειτουργία. Η ενίσχυσή της συνδέεται με αυξημένη ικανότητα λήψης αποφάσεων, ωστόσο επηρεάζεται αρνητικά από την ηλικία, το άγχος ή από παθήσεις όπως η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής (ΔΕΠΥ).

Για χρόνια οι επιστήμονες πειραματίζονταν με μη επεμβατικές τεχνικές διέγερσης του εγκεφάλου που βασίζονται σε ηλεκτρικά ή μαγνητικά πεδία. Η φωτοβιοτροποποίηση ξεχωρίζει γιατί βασίζεται σε μια απλή δέσμη φωτός που διαπερνά τους ιστούς ιστό και διεγείρει τη λειτουργία των νευρικών κυττάρων, ενεργοποιώντας τα μιτοχόνδρια (τα οργανίδια παραγωγής ενέργειας).

Η διαδικασία αυτή αυξάνει την παραγωγή ATP, του μορίου που αποθηκεύει ενέργεια στα κύτταρα, μέσω της ενεργοποίησης ενός ενζύμου που ονομάζεται κυτοχρωμική οξειδάση. Ως αποτέλεσμα βελτιώνεται η κυκλοφορία του αίματος και η αξιοποίηση του οξυγόνου. Μελέτες σε ζώα έχουν δείξει ότι η ίδια μέθοδος μπορεί να μειώσει φλεγμονές, να προστατεύσει τα νευρικά κύτταρα και να ενισχύσει την ανάπτυξη νέων αγγείων, προσφέροντας έτσι μια πολυδιάστατη στήριξη στον εγκέφαλο.

Το πείραμα που άλλαξε τα δεδομένα

Όπως διαβάζουμε στο The Brighter Side News, στη μελέτη  συμμετείχαν 90 υγιείς νέοι ηλικίας 18 έως 25 ετών, οι οποίοι χωρίστηκαν σε ομάδες και δέχτηκαν διαφορετικά είδη θεραπείας. Η πιο αποτελεσματική ήταν η εφαρμογή φωτός μήκους κύματος 1064 nm στη δεξιά προμετωπιαία περιοχή του εγκεφάλου, ένα σημείο που σχετίζεται στενά με την οπτική μνήμη.

Μετά από μόλις 12 λεπτά θεραπείας, οι εθελοντές έκαναν τεστ ανάκλησης σχημάτων και χρωμάτων. Όσοι είχαν δεχτεί τη δέσμη φωτός στη δεξιά πλευρά πέτυχαν καλύτερα αποτελέσματα, θυμούμενοι έως και 25% περισσότερα στοιχεία από τις άλλες ομάδες. Παράλληλα, οι μετρήσεις εγκεφαλικής δραστηριότητας με ηλεκτροεγκεφαλογράφημα αποκάλυψαν αλλαγές σε σήματα που συνδέονται με τη χωρητικότητα της μνήμης, αποδεικνύοντας ότι η βελτίωση δεν ήταν τυχαία.

Αξιοσημείωτο είναι ότι η βελτίωση παρατηρήθηκε αποκλειστικά με το συγκεκριμένο μήκος κύματος και μόνο στη δεξιά πλευρά του εγκεφάλου. Αυτό δείχνει ότι η ακριβής τοποθέτηση και η επιλογή της δέσμης παίζουν καθοριστικό ρόλο. Εργαστηριακές έρευνες σε ποντίκια με συμπτώματα άνοιας έχουν δείξει παρόμοια ευρήματα.

Το μέλλον της φωτοβιοτροποποίησης

Η διακρανιακή φωτοβιοτροποίηση εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πεδίο έρευνας που εξετάζει πώς μπορούμε να ενισχύσουμε τις νοητικές λειτουργίες με ήπιες, μη επεμβατικές μεθόδους. Το πλεονέκτημά της είναι ότι δεν απαιτεί ογκώδη μηχανήματα ή επώδυνες διαδικασίες, ενώ φαίνεται να προσφέρει τόσο άμεση βελτίωση όσο και μακροπρόθεσμα οφέλη για την υγεία του εγκεφάλου.

Παρότι οι ειδικοί προειδοποιούν ότι είναι νωρίς για ασφαλή συμπεράσματα και πρακτικές εφαρμογές, η νέα αυτή τεχνολογία δείχνει πως το φως μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό εργαλείο ενίσχυσης της μνήμης. Αν επιβεβαιωθούν τα οφέλη της από μελλοντικές έρευνες, η θεραπεία θα μπορούσε να αξιοποιηθεί τόσο σε ιατρικό πλαίσιο όσο και για την ενίσχυση των γνωστικών ικανοτήτων κυρίως σε ηλικιωμένους.